Ocena miejsca pracy i Ranking

Ocena miejsca pracy:
Systemy oceny złożoności pracy oparte o ocenę miejsca pracy wymagają analizy czynników wspólnych dla wszystkich jej rodzajów. Czynniki obejmują kwalifikacje, odpowiedzialność, złożoność pracy i podejmowanie decyzji. Każdy czynnik ma zakres, który pozwala na przyznanie maksymalnej liczby punktów.
Względne znaczenie czynnika jest określane przez liczbę przyznanych mu punktów i wiąże się ze stopniem obecności odpowiedniego czynnika w danej pracy, np. system Hay-MSL rozpoznaje na różnych poziomach 9 czynników wspólnych dla wszystkich rodzajów pracy (cel – 1, odpowiedzialność – 2, działania –3, podejmowanie decyzji – 4, kontekst – 4, relacje – 4, wiedza –5, kwalifikacje – 5, doświadczenie –5). Poziomy 1, 2, 5 są kluczowymi wskaźnikami dla wyższych stanowisk, zaś poziomy 3, 4, 5 – dla wszystkich rodzajów pracy. Przy zastosowaniu systemu Hay-MSL w ocenie złożoności pracy rozpatruje się 3 cechy: wiedzę (know-how), rozwiązywania problemów i odpowiedzialność. Przyporządkowanie rodzajów pracy tym kryteriom oznacza przyznanie i sumowanie punktów. Ogólnie mówiąc, im ważniejsza jest praca, tym więcej ma punktów.

Wady systemu oceny miejsca pracy: ocena wszystkich miejsc / rodzajów pracy lub nawet „podstawowych” miejsc pracy może być zadaniem złożonym, czasochłonnym i kosztownym. Podstawowe miejsca pracy stanowią niewielką część rodzajów pracy poddanych ocenie i uważanych przez osoby dokonujące oceny za dobry przykład właściwego związku pomiędzy płacą a zakresem pracy; ocena jest statyczna, a nie dynamiczna, ponieważ analiza odnosi się do określonego momentu.

Ranking:
Procedura ta polega na porównywaniu różnych rodzajów pracy w oparciu o takie czynniki jak wiedza / kwalifikacje, określone aspekty procesu podejmowania decyzji oraz złożoność zadań, a później na ustawieniu miejsc / rodzajów pracy według ważności, trudności lub wartości dla organizacji. Kolejność oznacza odpowiedni poziom płac. Na początku wyróżnione zostają najbardziej istotne i najmniej ważne rodzaje pracy, potem zaś, w tak wyznaczonych ramach, umieszcza się pozostałe. W takim hierarchicznym ustawieniu „podstawowe” miejsca pracy znajdują się w punktach kluczowych, wokół nich natomiast umieszczone są pozostałe miejsca pracy. Określenie pozycji najbardziej istotnych i najmniej ważnych rodzajów pracy jest stosunkowo łatwe, ale decyzja o pozycji znajdujących się między nimi jej innych rodzajów może być trudna. Przy ustaleniu rankingu należy mieć świadomość możliwości wystąpienia uprzedzeń ze strony osób dokonujących oceny. Trzeba również unikać niebezpieczeństwa oceny wykonywania danej pracy przez pracownika, przeprowadzanej zamiast oceny samego rodzaju pracy.

Klasyfikacja rodzajów pracy:
Miejsca pracy kwalifikuje się na kilku szczeblach, wyodrębnionych z uwzględnieniem różnic w kwalifikacjach i odpowiedzialności. Różnice te obejmują następujące aspekty: wymagana wiedza, wyszkolenie oraz typ podejmowania decyzji. Definicja szczebla danego rodzaju pracy powinna być wystarczająco zrozumiała, żeby można było porównać z nią rzeczywisty zakres obowiązków. Podejście to jest stosunkowo proste i niedrogie. Jednak zastosowanie takiej klasyfikacji z dużą liczbą szczebli może być czasochłonne. Trudno również poradzić sobie ze złożonymi rodzajami pracy, znajdującymi się na wyższych poziomach i nie dającymi się przyporządkować do jednego szczebla.